Hangi Marka Pipo Kalitelidir/Pipo Seçerken...?

Merhaba Dostlar,



Pipo markaları ile ilgili epeyce soru gelmesine istinaden, soğuk bir İstanbul akşamında bu yazıyı kaleme almaya başladım.



Gelen soruların içerisinde,
 "Hangi marka/model pipo iyidir/kalitedir/almalıyım?"  sorusu başı çekenlerden...



Bu soruya gelmeden önce pipo yapılan materyaller hakkında biraz bilgi vermek istiyorum.
Piyasada elbette farklı farklı materyallerden yapılan pipolar mevcut. En bilinenlerini Gülkökü -Armut Ağacı - Lületaşı - Kil - Mısır Koçanı -Seramik olarak sıralayabiliriz.


Bunların ve diğer yapılan materyallerin içersinde önerilebilecekler ise gülkökünden, mısır koçanında, kaliteli lületaşından yapılan ve kısmen falcon pipolardır. Armut ağacı, seramik ve pipo içilen en eski materyal olan kilden yapılan pipolarla düzgün bir içim sağlamak pek de mümkün değildir. Bunlar daha süs için veya tütün tatmak için kullanılmaktadır.

Düşük maliyetli olan Mısır Koçanı pipolar için; Missouri üretimi pipoları yeni başlayacaklara  hararetle tavsiye edebilirim.
Lületaşı pipolar için ise belirtmek isterim ki; piyasadaki birçok lületaşı pipo içim için değil, süs içindir. Silis oranı yüksek kaliteli lületaşı pipoların fiyatları diğerlerine nazaran yüksektir ve içimi gerçekten güzeldir.



Bunlara ek olarak camdan yapılan ve pipo diye satılan bazı ürünlere denk gelmiştim. Yandaki gibi resmi bulunan, ismi sulu pipo diye geçen, asıl ismi Bong olan ve pipoymuş gibi satılan bu ürünler bir pipo içme aracı değildir. Daha çok ot içenlerin yasal sebeplerden dolayı sulu pipo diye uydurduğu bir esrar içme aletidir. Amsterdam gibi şehirlerde, bilhassa geceleri hemen hemen herkesin elinde, köşebaşlarında türeyen bir araçtır.





Asıl konumuz olan gülkökü pipolara gelecek olursak, yazının başında belirttiğim gibi hangi marka/model pipo daha kalitelidir dersek;
hiçbir zaman hiç kimse hiçbir firmanın ürettiği herhangi bir piponun %100 olarak güzel bir içim sunacağını, içmeden garanti edemez...

Peki nedir Peterson, Chacom, Savinelli, Big Ben, Brebbia, Stanwell, Vauen... gibi belli başlı markaları pipo dünyası içinde efsane yapan derseniz; cevabı, bu ve benzeri markaların seçtiği ağaç köklerinin genel olarak kaliteli olması, ağaçların pipo olmadan önceki dinlenme süresini uzun tutmaları ve briarı(ağaç kökünü) acı tattan arındırmak için belli başlı işlemler uygulamaları diye başlayarak sıralamayı uzatabiliriz.





Pipo yapımı için düz ve dolgun ağaç köü temin etmek elbette zordur. Hele hele kum çukuru olmayan damarları düzgün veya kuşgözü(birdseye) içeren kök bulmak daha da zordur. Bu üst kalite pipoları satıcılar, kayda değer fiyatlardan piyasaya sunarlar. Yeni başlayanlar ve başlamışlar için elbette bu kadar üst kalite bir pipo alınmasına gerek yok. Orta seviye ve giriş pipoları yeni içicileri yıllarca tatmin edecektir, hatta ilk içilen piponun zevkini ve hazzını yıllar geçtikçe daha fazla alacaksınız.

Orta seviye pipolara örnek olarak ise ben Petersonun Standart System pipolarını öneririm. Bu pipolar patenti Petersona ait olan özel bir hava yolu sistemi ile yapılmakta (her ne kadar temziliği biraz zor olsada) ve serin- kuru bir içim sağlamaktadır...Yandaki resimde sistemi detaylı görebilirsiniz....











Bunlara ek olarak gene patenti Petersona ait olan P-Lip diye bilinen bir ağızlık biçimi mevcuttur. Bu tür ağızlıklar, dumanın direk olarak dile gelmesini(muhtemel dil ısımarlarını önlemek amacıyla...) önler ve dumanı damağa iletecek şekilde hazırlanmıştır. Dil ısırmasını kısmende olsa önlediği bir gerçektir. İlgili resimlerde görebilirsiniz...









Piponun filtreli/filtresiz olması tamamen bir tercih ve keyif meselesidir. Fakat filtreli pipo ile filtresiz piponun zararları arasında sağlık açısından ciddi farklar var mıdır dersek, cevap olarak   "hayır " diyebiliriz... Bütün tütün mamülleri gibi piponunda sağlığa ciddi zararları mevcuttur.
Balsa, carbon, kağıt başta olmak üzere farklı farklı filtreler mevcuttur. Bunlara ek olarak piponun ağızlık kısmında sabit, metal filtreli pipolarda bulunmaktadır. Metal filtrelerin temizlenmesi kolaydır ve amaç serin bir içim gerçekleştirmektir. Diğer filtreler ise kullan at mantığı ile kullanılmaktadır.

İçlerinde en çok tercih edileni balsa ağacından yapılan balsa filtrelerdir. Filtreler nemi emerek,  kısmen nikotini-katranı tutarak serin-yumuşak içim hedeflemektedir. Nemi emme bakımından tercih edilebilir, lakin nikotin ve katran konusunda ise filtrelerin gereksiz olduğunu düşünüyorum. Tütünün kendine has olan sertliği ve lezzetinin bu filtrelerle gölgelenmesi ile aynı tütünün sertliği, filtreli içenlere daha az, filtresiz/doğal haliyle içenlere daha kısmen bir tık daha  fazla gelebilmektedir... Gene de başta bahsettiğim gibi filtre bir tercih meselesidir...



Pipo seçmenin belli başlı  kriterleri mevcuttur. En önemlisi alacağınız pipoyu şekil olarak benimsemeniz, uymunuzdur...
Bunun dışında ise; piponun sap kısmının, (6)tenon kısmına tam oturması, (3)hava deliğinin düzgün ve simetrik olması, pipoda kum çukuru sebebiyle oluşan açıklıkları kapatmak için kapatıcı bir madde(dolgu) kullanılmaması, piponun ne çok ağır ne çok hafif olması, haznenin iç çapı ile dış çapının arasındaki farkın(Hazne çeperinin) çok az olmaması olarak sıralayabiliriz.

Yandaki resimde görüldüğü gibi piponun haznesine bakıldığında simetrik ve tam olarak ortada açılmamış bir hava deliği pipoda sulanmalara ve dengesiz ısınmalara sebebiyet verir.

Piponuz boş iken hafif hafif nefes çekimleri yaptığınızda eğer bir ıslık sesi geliyorsa bilinmelidir ki ya piponun hava deliğinde ya da ağızlıkta bir direnç mevcut. Her iki durumda sulanmaya sebebiyet verecektir.

Genel olarak, churcwarden veya uzun ağızlıklı diye bilinen pipolar; dumanın geçtiği mesafenin uzun olması sebebi ile, kısa pipolara nazaran daha az sulanma yapmaktadır.

Bunlara ek olarak; bir diğer önemli gördüğüm konu, genellikle billiard(düz saplı-ağzılıklı-ağızlık ile pipo çanağının yaklaşık 90 derece ile birleştiği) diye tabir edilen pipolarda belirgin biçimde karşılaştığımız, havayolu deliğinin düzgün açılmamış olması durumudur.

Bunu test etmek için küçük bir fener ya da telefonunuzun flaşı yeterli olacaktır.
Ağzılığı çıkarttığımızda, ışığı piponun sap kısmına tuttuğumuzda, üstten bakıldığında eğer çanak içerisinde düz-net yuvarlak bir nokta göremiyorsak, bilinmelidir ki havayolunda bir direnç vardır ve ışığı kırmaktadır.

Işığı tuttuğumuzda yandaki resimdeki gibi hava deliği ile noktasal ışığın yakın olduğu bir görüntü içim için idealdir.

Not: Resimde hem sap(shank) kısmına ışık tutup, hem fotoğraf çekmem gerektiği için ve pipoyu tam olarak yere yatay oturtamadığım için bütünüyle dairesel-noktasal bir görüntü olmuşmamıştır.






Peki, yandaki resimdeki gibi üstten baktığımızda, ışık tutulduğunda haznede görülen noktasal ışık kümesi ile haznede görülen hava deliği arasında karanlık bir bölge kalıyorsa; bu durum tütün bataklığı diye tabir edilen bir alanın varlığına işaret eder ve içimde sulanma olabileceğini gösterir.
Haznede görülen, hava deliği ile, haznede görülen noktasal-yuvarlak ışık birbirinden ne kadar uzaksa, içimlerde o kadar sulanma yaşanması ihtimali yüksektir...

Basit bir mühendislik mantığı ile düşünürsek, içim esnasında ağızlıktan nefes çekildiğinde; karanlık kısıma düşen birkaç parça tütün, piponun haznesine üstten bakıldığında görülen hava deliğinden daha aşağıda veya alakasız bir yerde olması sebebiyle yanmayacaktır. Fakat pipodaki üstten yanan tütün ve deliğe doğru çekilen duman ile birlikte, bu karanlık alanda kalan tütün ısınacaktır ve nikotini ıslak bir şekilde kaybedecektir. Bu durumda, bu karanlık bölgedeki tütünün ıslak ıslak orda birikmesine, üstten yanan tütünlerin nemininde o bölgede toplanmasına yol açacaktır. Sonuç olarak sulanma- içimde fokurdama yapacaktır.
5-10 içimden sonra, eğer piponun dibinde batak bölgesi varsa, piponuzu içimden sonra temizlediğinizde, piponun haznesine üstten ışık tutarak, o dipteki karanlık kısımdaki(batak bölgesindeki) sararmayı-siyahlaşmayı (ıslanan-yanmayan tütünün bıraktığı nikotini) göreceksinizdir.

Not: Yukarda bahsettiğim, Peterson Standart System pipolar farklı bir hava yolu ve sistemi ile yapıldığı için istisna kabul edilebilir.

Genellikle ince eleyip sık dokunarak hazırlanmış el yapımı pipolarda ve bilinen markaların üst kalite pipolarında olmayan bu dipteki çukurluk(tütün batağı yeri) için yapılacak şey, bu dip kısıma ekstra nemi kısmen önleyici bir filtre yerleştirmektir.

Genellikle, bu iş için kullanılan iki çeşit filtre-taş mevcuttur. Kil taşı ve kristalize taş diye geçen, Nording ve Denicool firmalarına ait taş-filtreler batağın zararlı etkilerini azaltmada ve sulanmayı önlemede kullanılabilecek en bilinen ürünlerdir. Yandaki resimde ilgili taş-filtreleri görebilirsiniz.
Bu küçük taşlardan ki Nording Keystone taşları Denicoola göre daha küçüktür, 2-3 parça piponun dibine atarak dolumu gerçekleştirirseniz daha kuru-serin bir içim olacaktır. Elbette,  piponuz 6mm veya 9mm filtreli bir pipo ise sulanmayı önlemek adına haznedeki taş filtrelere ek olarak, tercihinize göre balsa veya karbon filtreleride kullanmanızı tavsiye ederim.


 
Pipoda dış haznedeki dolgular içinse genel olarak bu tarz pipoları tercih etmemeniz yararınıza olacaktır. Aslında bu kum çukurlarını kapatmak için kullanılan dolgular, içimi bütünüyle etkliyemebilir. Yeni başlayanların, elindeki imkanlarla başka seçenekleri yoksa tercih edilebilir. Fakat gene de eğer elinizde imkan varsa dolgulu bir pipo almamanızı tavsiye ederim. Yandaki resmi büyüterek dolguyu görebilirsiniz...



Piponun çok ağır olması çene kaslarınızı yorar, dişlerinizi aşındırır. Buna karşın çok hafif pipolar ise içim ritmini düzenlemezseniz ısınmaya sebebiyet verebilir. Piponun hazne çeperinin az olması da, gene piponun aşırı ısınmasına yol açar.



Yeni gülkökü pipoları ilk olarak 1/3 oranında doldurup, 7 sefer(Her bir sefer için pipoyu en az 2 gün dinlendirilmeli) bu şekilde devam etmenizi sonraki 7 seferde 2/3 ve sonraki 7 seferdede 3/3 olarak doldurmanızı tavisye ediyorum...

Gülkökü pipolarda Cake yani hazne içindeki siyah tabakanın tam anlamıyla oluşması  ve oturması en az 1-2 yılınızı alacaktır. Bu tabaka ile piponun ısınması ilk güne oranla ciddi oranda azalacaktır.

Peterson, Chacom gibi baz markalar bazı modellerinde yeni pipoların, pipo haznesinin iç çeperine siyah bir takaba (carbon vb.) maddeler kaplayarak bu cake tabakasının oluşmasını kolaylaştırmak istiyorlar. Bu tarz pipoları yeni başlayanlara daha çok tavsiye ederim.


Yazımı piponuz hiç sönmesin diyerek bitirerek, herkese keyifli ve bol dumanlı içimler dilerim....