Pipoda sulanma yaşıyorum, ne yapabilirim ?

Merhaba,

İçim sırasında yaşanılan sulanmanın başlıca sebepleri vardır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

(1) Hava deliği düzgün açılmamış bir pipo.

(2) Ağızlıkta direnç.

(3) Gerektiğinden nemli tütün ve yanlış dolum ile içim gerçekleştirmek. 

(4) Filtreli veya filtresiz içim

(5) İçilen tütünün cinsine uygun olmayan içim ritmi

Hava deliği düzgün ve simetrik açılmamış bir pipo(1) sulanmanın başlıca sebeplerinden biridir. Konu ile ilgili olarak "Hangi Marka Pipo/Pipo Seçerken" başlıklı yazımda da bahsettiğim gibi piponun hava deliği sulanma açısından hayati önem taşımaktadır.




Yandaki resimde görüldüğü gibi piponun haznesine bakıldığında simetrik ve tam olarak ortada açılmamış bir hava deliği, pipoda sulanmalara ve dengesiz ısınmalara sebebiyet verir.




Piponuz boş iken hafif hafif nefes çekimleri yaptığınızda eğer bir ıslık sesi geliyorsa bilinmelidir ki ya piponun hava deliğinde ya da ağızlıkta bir direnç mevcuttur. Her iki durum da, sulanmaya sebebiyet verecektir.

Genel olarak, churcwarden veya uzun ağızlıklı diye bilinen pipolar; dumanın geçtiği mesafenin uzun olması sebebi ile kısa pipolara nazaran daha az sulanma yapmaktadır.

Bunlara ek olarak; bir diğer önemli gördüğüm konu, genellikle billiard(düz saplı-ağzılıklı-ağızlık ile pipo çanağının yaklaşık 90 derece ile birleştiği) diye tabir edilen pipolarda daha belirgin halde karşılaştığımız, havayolu deliğinin düzgün açılmamış olması durumudur.


Bunu test etmek için küçük bir fener ya da telefonunuzun flaşı yeterli olacaktır.
Ağzılığı çıkarttığımızda, ışığı piponun sap kısmına tuttuğumuzda, üstten bakıldığında eğer çanak içerisinde düz-net yuvarlak bir nokta göremiyorsak, bilinmelidir ki havayolunda bir direnç vardır ve ışığı kırmaktadır.

Işığı tuttuğumuzda yandaki resimdeki gibi hava deliği ile noktasal ışığın bitişik olduğu bir görüntü içim için idealdir.

Not: Resimde hem piponun shank(sap) kısmına ışık tutup hem fotoğraf çekmem gerektiği için ve pipoyu tam olarak yere yatay oturtamadığım için bütünüyle dairesel-noktasal bir görüntü olmuşmamıştır.




Peki, yandaki resimdeki gibi üstten baktığımızda, ışık tutulduğunda haznede görülen noktasal ışık kümesi ile haznede görülen hava deliği arasında karanlık bir bölge kalıyorsa; bu durum tütün bataklığı diye tabir edilen bir alanın oluşacağına işaret eder ve içimde sulanma olabileceğini gösterir. Hava deliği ile, çanakta görülen noktasal-yuvarlak ışık birbirinden ne kadar uzaksa, içimde sulanma yaşanma ihtimali o kadar yüksektir...



Basit bir mühendislik mantığı ile; içim esnasında ağızlıktan nefes çekildiğinde, karanlık kısıma düşen birkaç parça tütün, piponun haznesine üstten bakıldığında görülen hava deliğinden daha aşağıda veya alakasız bir noktada olması sebebiyle yanmayacaktır. Fakat pipodaki üstten yanan tütün ve deliğe doğru çekilen duman ile birlikte, bu karanlık alanda kalan tütün ısınacaktır ve nikotini ıslak bir şekilde kaybedecektir. Bu durum da, bu karanlık bölgedeki tütünün ıslak ıslak orda birikmesine, üstten yanan tütünlerin nemininde o bölgede toplanmasına yol açacaktır. Sonuç olarak sulanma- içimde fokurdama yapacaktır.
5-10 içimden sonra, eğer piponun dibinde batak bölgesi varsa, piponuzu içimden sonra temizlediğinizde, piponun haznesine üstten ışık tutarak, o dipteki karanlık kısımdaki(batak bölgesindeki) sararmayı-siyahlığı (ıslanan-yanmayan tütünün bıraktığı nikotini) göreceksinizdir.





Genellikle ince eleyip sık dokunarak hazırlanmış el yapımı pipolarda ve bilinen markaların üst kalite pipolarında olmayan bu dipteki çukurluk(tütün batağı yeri) için yapılacak şey, bu dip kısıma nemi kısmen önleyici bir filtre yerleştirmektir.

Genellikle, bu iş için kullanılan iki çeşit filtre-taş mevcuttur. Kil taşı ve kristalize taş diye geçen, Nording ve Denicool firmalarına ait taş-filtreler batağın zararlı etkilerini azaltmada ve sulanmayı önlemede kullanılabilecek en bilinen ürünlerdir. Yandaki resimde ilgili taş-filtreleri görebilirsiniz.
Bu küçük taşlardan ki Nording Keystone taşları Denicoola göre daha küçüktür, 2-3 parça piponun dibine atarak dolumu gerçekleştirirseniz daha kuru-serin bir içim olacaktır. Elbette piponuz 6mm veya 9mm filtreli bir pipo ise sulanmayı önlemek adına tercihinize gre balsa veya karbon filtreleride kullanmanızı tavsiye ederim.







Piponuz boş iken hafif hafif nefes çekimleri yaptığınızda eğer bir ıslık sesi geliyorsa bilinmelidir ki, ya piponun hava deliği düzgün açılmamış ya da ağızlıkta bir direnç(2) mevcuttur. Her iki durumda sulanmaya sebebiyet verecektir.



Pipo içerken kullandığımız tütünler ne çok nemli ne de çok kuru(3) olmalıdır ve çok sıkı tütün dolumu gerçekleştirilmemelidir. Tütünün nemi ile ilgili genel-geçer kabul; pipo tütününü parmaklarınız arasına alıp sıkıştırdığınızda 10-15cmlik gibi bir mesafeden aşağıya, yapışık-bitişik-lop bir kütle haline düşüyorsa, bu tütünümüz içim için nemli demektir.
Bunun tersi olarak eğer tütünü parmaklarımız arasında sıkıştırdığımızda, küçük parça parça aşağıya düşüyor, ufalanıyor-dağılıyorsa buda içim için kuru demektir.
Makbul olanı ise tütünü sıkıştırdığımızda parmaklarımızda hafif nemin-tütündeki neme bağlı yumuşaklığın hissedilmesi ve tütünü aşağıya bıraktığımızda tane tane, dağılmadan düşmesidir.
Tanımlaması biraz zor bir durum olsada tütünün neminin içim için uygun olup olmadığını belirleme zamanla edinilecek bir deneyimdir...





Piponun filtreli/filtresiz olması aslında tamamen bir tercih ve keyif meselesidir.(4) Eğer, filtresiz güzel bir pipo, tütünün uygun nem seviyesi, doğru dolum ve tütünün cinsine bağlı olarak uygun bir içim ritm ile içim gerçekleştirilirse, sulanma yaşamayacağınıza emin olabilirsiniz. Elbette bu zamanla edinilecek bir kazanımdır...Filtreli pipo ile filtresiz piponun zararları arasında sağlık açısından ciddi farklar var mıdır dersek, cevap olarak   "hayır " diyebiliriz... Bütün tütün mamülleri gibi piponun da, başta dil-dudak-ağız-gırtlak kanserlerinin başlıca sebebi olmak üzere, (filtrelisi-filtresizi farketmez) sağlığa ciddi zararları mevcuttur.

Balsa, carbon, kağıt başta olmak üzere farklı farklı filtreler mevcuttur. Bunlara ek olarak piponun ağızlık kısmında sabit, metal filtreli pipolarda bulunmaktadır. Metal filtrelerin temizlenmesi kolaydır ve amaç serin bir içim gerçekleştirmektir. Diğer filtreler ise kullan at mantığı ile kullanılmaktadır.

İçlerinde en çok tercih edileni balsa ağacından yapılan balsa filtrelerdir. Bu diğer filtreler ile ilgili tek gerçek ise içimde nemi emmeleri, ve kısmen nikotini tutmalarıdır. Nemi emme bakımından eğer shank(sap) kısmı ile ağzılık uygun olarak üretilmişsse tercih edilebilir... Gene de başta bahsettiğim gibi filtre bir tercih meselesidir....


Filtre konusunda bahsetmek istediğim bir diğer mesele ise; filtreli bir pipoyu filtresiz olarak içilmesi...Shank(sap) kısmı ile ağızlık arasında tam uyum olmayan - genellikle fabrikasyon - 9mm veya 6mm filtreli pipolarda, filtreli kullanımlarda fokurdama, sulanma yaşanabilmektedir.Aynı pipoyu herhangi bir filtre kullanmadan yapılan içimlerde ise fokurdama ve sulanma yaşanmamakta veya filtreli kullanımlara göre daha geç yaşanabilmekktedir...
Piponun Shank(sap) kısmı ile ağızlık kısmında tam uyum olmayan(üretimde; filtre takıldığında shank kısmına giren uzunluğun doğru ayarlanmaması veya ağızlıkta filtre takılan boşluğun kısa tutulması...) pipolarda filtresiz kullanımlarda daha az sulanma yaşanmasının sebebi, takılmayan filtre ile shank kısmında ve ağzılık kısmında daha fazla boşluk kalmasıdır...


Bilindiği gibi her tütün cinsinin yetiştiği topraklar ve bu topraklardaki iklimler ile kurutma yöntemleri farklıdır(5)...Ve harmanlama yapılmamış tütünlerin pipo tütünlerinin yanışında bu farklılıklar hissedilebilir. Genel olarak, bir burley bir virginiaya nazaran daha yavaş yanarken, bir oriental tütün bir latakiaya nazaran daha hızlı yanar.
Elbette bu konuda, tütünlere yapılan kimyasal aromalandırmaları, yanışı düzenleyici işlemleri, fırınlamaları görmeden genelleme yapmaktan ziyade pipo tütünü markası/ürünün ismi bazında yorumlama yapmak daha doğru olacaktır. Hızlı yanan tütünlerde, etrafı dumana boğmak yerine, yavaş yavaş tütünün tadını alarak içim gerçekleştirmek gerek ısınmayı önlemek gerekse sulanma yaşamamak adına her zaman makbuldur.


Keyifli İçimler...